Van literatuur naar praktijk onderzoek

Het einde van de middelbare school nadert. We zitten al in het laatste jaar en dat sluiten we af met een profielwerkstuk. Al in de vijfde wordt erover gepraat. Weet jij al wat je gaat onderzoeken voor je profielwerkstuk? Met wie doe je samen? In het begin van het jaar is het dan eindelijk zover en maken we echt een begin aan het profielwerkstuk. Hier begint het avontuur van Stella en Eefje over kindertekeningen. Kijk mee naar het proces van ons profielwerkstuk.
Het onderwerp van ons profielwerkstuk was al snel duidelijk: KINDERTEKENINGEN! Na wat brainstormen en ideeën ophalen via internet en tijdschriften kwamen we op dit onderwerp uit. De site van de universiteit van Groningen heeft ons op dit idee gebracht. Daar stond een klein artikel over kindertekeningen en toen wisten we het: dit willen we onderzoeken!


Het verzamelen van boeken

Het onderwerp is bekend, maar dan begint het echte onderzoek pas. Waar moeten we beginnen? We waren bang dat er weinig informatie over dit onderwerp bekend was, maar dit viel reuze mee. In de universiteitsbibliotheken zijn er genoeg boeken over kindertekeningen te vinden. In totaal hebben we zes boeken behandeld. Deze boeken geven onder andere informatie over de ontwikkelingsfases, de psychologie, de symbolieken en de expressie van kindertekeningen. Als je wilt weten welke boeken we gebruikt hebben, vind je op het tabblad "literatuur" een kolom met de titels en inhoud van deze boeken.
Na uren lezen hebben we al veel informatie verzameld over kindertekeningen. We weten al veel meer over de ontwikkelingsstadia en de symboliek van kindertekeningen. Verschillende onderzoekers en filosofen hebben hun ideeën over de verschillende aspecten van kindertekeningen gegeven. Maar kunnen we deze dingen ook daadwerkelijk in de praktijk waarnemen? Zijn de verschillende ontwikkelingsfases bij bepaalde leeftijden terug te zien? Gebruiken jongens meer rechte lijnen dan meisjes? Dit zijn allemaal vragen die we kunnen beantwoorden door de boeken die we gelezen hebben. Maar het is toch veel leuker om dit in de praktijk te toetsen?


Van ziekenhuizen tot basisscholen
Wij hebben er daarom voor gekozen ons niet alleen te verdiepen in theorieën van onderzoekers en filosofen, maar zelf ook op pad te gaan. Maar wat gaan we dan onderzoeken? Een paar maanden geleden hoorden we dat bepaalde ziektes waar te nemen zijn in kindertekeningen. Bijvoorbeerd: stel dat een kindje een tumor in zijn buik heeft. Is dit dan terug te zien in een tekening. Het kindje kan de buik dan benadrukken door bijvoorbeeld een fellere kleur te gebruiken of de buik groter te tekenen in verhouding met de rest van het lichaam. We vonden dit heel interessant, maar we konden hier weinig informatie over vinden. Dit wilden we zelf onderzoeken!
Vol enthousiasme beginnen we aan ons praktijk onderzoek. We bellen ziekenhuizen, klinieken en speciale scholen. Helaas krijgen we alleen maar afwijzingen. Als je in een ziekenhuis iets wil onderzoeken, moet je toestemming vragen aan alle ouders. Bovendien moet je verzekerd zijn voor eventuele schade. In de klinieken kunnen we ook niet terecht. Zij krijgen vaak van dit soort aanvragen en hebben besloten hier niet aan mee te werken. Ditzelfde geldt voor het speciale onderwijs.
De moed begint ons in de schoenen te zakken. We kunnen nergens terecht en hebben al heel veel tijd in bellen, mailen en brieven schrijven gestoken. Op een gegeven moment moet je besluiten om verder te gaan. Knopen moeten doorgehakt worden en punten moeten gezet worden.  Uiteindelijk moet je toch iets anders verzinnen. Helaas moeten we onze eerste onderzoeksvraag opgegeven, maar stoppen is eigenlijk de start voor iets nieuws. Er zijn nog genoeg andere dingen om te onderzoeken.

Jongens en meisjes
Het idee om de verschillen tussen jongens en meisjes te onderzoeken komt in ons op. We hebben hier in de boeken al wat over gelezen, maar veel informatie kan je er niet over vinden. We nemen contact op met een aantal basisscholen en daar mogen we aan de slag. Eindelijk is er weer vooruitgang. We beginnen met veel plezier aan ons ‘tweede onderzoek’.
Maar hoe kun je de verschillen tussen jongens en meisjes het beste weergeven? Dit is een brede onderzoeksvraag. We besluiten ons op drie aspecten te richten: ontwikkelingsfases, onderwerpen en kleuren. Zijn er verschillen te zien in deze drie deelonderwerpen?
We bezoeken een crèche en twee basisscholen, ’t Oventje en ’t Mulderke. Daar gaan we samen met de kinderen tekenen. Het maakt niet uit wat ze tekenen of welke kleuren ze gebruiken. Ze worden volledig vrijgelaten. Als je de verschillen tussen jongens en meisjes wil onderzoeken, moet je ze niet een bepaalde richting in sturen. In totaal hebben we 150 kinderen onder onze hoede. Soms nog best zwaar, maar vooral heel leuk en interessant. De dingen die we gelezen hebben, zien we meteen in de praktijk terug.
Alle tekeningen analyseren
We hebben dus 150 verschillende tekeningen verzameld van kinderen tussen de twee en acht jaar oud. Sommige tekeningen bestaan uit krassen, andere uit uitgewerkte poppetjes. De verschillen in de tekeningen zijn enorm. Nu moeten we de verschillen van jongens en meisjes nog in kaart zetten. Met een kopje thee erbij gaan we alle tekeningen analyseren. Het is een avondvullend programma, maar we doen het zonder mopperen en zeuren. Bij elke tekening zit wel een verhaal. Weet je nog dat jongetje die zo enthousiast over zijn boot zat te vertellen? Of dat meisje die haar aandacht eigenlijk niet bij de tekening kon houden en het uiteindelijk maar afraffelt? Wat ons vooral verbaast, is dat meisjes zoveel verder zijn dan jongens. Meisjes lopen vaak een ontwikkelingsfase voor, terwijl jongens langer blijven hangen. Wie had dat nou verwacht? Als je nieuwsgierig bent naar de resultaten van ons onderzoek dan kun je die vinden onder het kopje “het praktijk onderzoek”.
Een blog of een verslag?
Het literair onderzoek en het praktijk onderzoek zijn ongeveer afgerond. Er zitten veel uren in, maar daar krijg je ook iets voor terug. Nu nog de laatste stap; het uitwerken van alle verzamelde gegevens. Een optie zou natuurlijk zijn om een mooi verslag te maken van ons onderzoek. Onze begeleidster, Marjet Stamsnijder, heeft ons echter op een ander idee gebracht. Zij kwam met het idee om een blog te maken. Hier kan je alle verslagen op een mooie en creatieve manier kwijt. Bovendien kan iedereen die geïnteresseerd is ons blog volgen. Zo kunnen veel meer mensen van ons werkstuk genieten.


De afsluiting
Het einde van ons werkstuk nadert. Dit sluit je af met een presentatie. Op 9 februari 2012 komen onze families, vrienden en kennissen naar onze presentatie kijken. We willen het een beetje speels houden. Alleen maar informatie over je heen krijgen, is niet zo leuk. We hebben daarom de resultaten van ons onderzoek uitgewerkt in een foldertje. In de presentatie vertellen we iets over hoe ons profielwerkstuk tot stand is gekomen. We geven kort informatie over ons literair onderzoek en ons praktijk onderzoek. Daarnaast laten we 'n filmpje zien en analyseren we een paar tekeningen. Natuurlijk zijn we zenuwachtig, maar we kunnen er ook erg van genieten.
Dit is de weg die we samen afgelegd hebben. Nog veel plezier op de rest van ons blog. Welkom in de wereld van kindertekeningen.